Wielokrotnie już się przekonałem, że najlepsze tematy na ten blog układa … samo życie.
Jeden moich klientów w trakcie naszej konsultacji (możesz ją umówić tutaj) zadał mi takie pytanie:
„Młodszy brat mojego wspólnika jest grafikiem i chce w wolnym czasie pomagać nam w agencji. Ja nie mam nic przeciwko, uważam że młody ma talent, ale ma tylko 15 lat. Jak taka współpraca ma wyglądać jeżeli chodzi o prawa autorskie osoby niepełnoletniej?”
Ponieważ uzgodniliśmy, że odpowiedzi udzielę na blogu więc niniejszym to czynię 😁.
Temat, wbrew pozorom, nie jest wcale taki prosty.
Oczywiście kusi tutaj najprostsze „rozwiązanie”: nie robić nic!
Bo i po co jakaś umowa?
Niech brat wspólnika dalej dla nas projektuje.
A jak biznes się będzie kręcić to wszyscy na tym zarobimy.
Tyle, że nic nie trwa wiecznie: spółki się kończą, niedawni wspólnicy idą „na swoje”, a problem z prawami autorskimi pozostaje.
Na szczęście na podstawie umowy można nabyć także prawa autorskie osoby niepełnoletniej.
Niepełnoletni współpracownik agencji reklamowej
Zacznę od podstawowego problemu.
Nasza wschodząca gwiazda grafiki komputerowej, która liczy 15 lat ma tzw. ograniczoną zdolność do czynności prawnych.
Oznacza to, że dla ważności umowy podpisanej przez młodego grafika z agencją będzie potrzebna zgoda jego rodzica.
Z prawnego punktu widzenia możliwości są trzy:
- rodzic może potwierdzić umowę jeszcze zanim zostanie ona podpisana
- rodzić może potwierdzić umowę już po jej podpisaniu
- sam nieletni grafik może potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnoletności
Pierwsze rozwiązanie uważam za najbardziej bezpieczne.
Po prostu prześlij wcześniej rodzicowi projekt umowy i poproś go o zaparafowanie każdej strony oraz podpis z adnotacją:
„Wyrażam zgodę na zawarcie niniejszej umowy przez mojego syna/córkę …..”
W drugim przypadku możesz zawrzeć umowę z nieletnim podwykonawcą, a następnie przesłać ją rodzicowi do akceptacji. Ważnym jednak jest, abyś określił termin (np: 14 dni) w jakim opiekun prawny powinien zająć stanowisko. Upływ tego terminu powoduje, że możesz potraktować umowę jak nigdy niezawartą.
Ostatnia możliwość polega na potwierdzeniu umowy przez samego grafika – po osiągnięciu przez niego pełnoletności.
Wadą tego rozwiązania jest jednak to, że do czasu potwierdzenia umowy (czyli przez 3 lata) Twoja agencja reklamowa nie będzie w jakikolwiek sposób zabezpieczona.
Taka umowa znajduje się bowiem w stanie „zawieszenia prawnego”, a pełnoletni już wykonawca ma możliwość, ale nie obowiązek jej potwierdzenia.
Na co uważać, gdy przenoszone są prawa autorskie osoby niepełnoletniej
Aby być bardziej święty niż papież zdecydowałbym się, aby umowę potwierdziło obydwoje z rodziców. Takiego zachowawczego podejścia uczy sprawa z wizerunkiem dziecka w reklamie 😃.
Nie bez powodu też napisałem, że najlepszą formą zatwierdzenia umowy przez rodzica będzie zaparafowanie każdej strony i jej podpisanie wraz z oświadczeniem „wyrażam zgodę…”. Dzięki temu zgoda rodzica, aby prawa autorskie osoby niepełnoletniej przeszły na agencję, zostanie wyrażona z zachowaniem formy pisemnej.
Dlaczego ma to znaczenie? Przecież równie dobrze rodzic mógłby potwierdzić umowę e-mailem:
„Droga agencjo!
Zapoznałem się z projektem umowy i nie ma żadnego problemu żeby mój syn ją podpisał”
Otóż nie! Zatwierdzenie umowy musi nastąpić w takiej samej formie w jakiej umowa musi być zawarta.
Jeżeli jest to umowa o dzieło (np: o wykonanie projektu upakowania) to faktycznie taki e-mail by wystarczył.
Ale przeniesienie autorskich praw majątkowych musi, pod rygorem nieważności, nastąpić w drodze pisemnej umowy.
Dlatego właśnie zgoda rodzica musi również spełnić ten sam wymóg pisemności.
Najważniejsze jednak zachowałem na koniec: kwestia zapłaty.
Co do zasady agencja reklamowa może przenieść autorskie prawa majątkowe na klienta nawet i bez żadnego wynagrodzenia.
A nasz nieletni grafik?
Czy rodzice mogą wyrazić zgodę, aby „sprezentował” on swoje prawa agencji albo chociaż zrobił to mocno „po kosztach”?
Nie, gdyż stanie temu na przeszkodzie art. 101 kodeksu rodzinnego który stanowi, że:
„Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko”.
Niestety kodeks nie precyzuje jakie czynności rodziców będą „przekraczać zwykły zarząd” jeżeli chodzi o prawa autorskie osoby niepełnoletniej.
Tutaj wszystko będzie zależeć od konkretnej sytuacji, warunków umowy i rodzaju utworu.
Ale uważaj: jeżeli zgoda sądu na zawarcie umowy z młodocianym grafikiem była potrzebna to umowa ta od początku będzie uważana za bezwzględnie nieważną.
Potrzebujesz sprawdzonego wzoru umowy?
Brak czasu na czytanie?
Zobacz także:
- Podwykonawca-współtwórca – warto zawierać z podwykonawcami umowy, na mocy których prawa autorskie przejdą na Twoją agencję. Inaczej wystąpią problemy związane ze współautorstwem.
- Jak agencja nabywa autorskie prawa majątkowe – w życiu każdego właściciela agencji reklamowej szybko pojawi się pytanie w jaki sposób się nabywa autorskie prawa majątkowe.A warto poznać na nie odpowiedź.
Podziękowania dla:
- Photo by Annie Spratt on Unsplash
{ 2 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Dzień dobry,
Jestem w trakcie pisania pracy na zaliczenie przedmiotu „ochrona własności intelektualnej”, w związku z tym zaczęłam się zastanawiać nad tym jak wyglądają prawa autorskie osoby ubezwłasnowolnionej, czy jest to sytuacja podobna do tej z nieletnimi? Do kogo należą wtedy prawa i kto o nich decyduje?
Pozdrawiam, Natalia
Witam Natalio
Przepraszam za późną odpowiedź.
Sytuacja prawna nieletniego nie różni się od tej w jakiej znajdują się osoby ubezwłasnowolnione w całości/części.
Zgodnie z brzmieniem kodeksu cywilnego:
Art. 12. [Brak zdolności do czynności prawnych]
Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
Zatem brak osiągnięcia wieku/ubezwłasnowolnienie mają wpływ na zdolność do czynności prawnych.
Tymczasem twórca nabywa prawa autorskie z mocy samej ustawy z chwilą ustalenia utworu.
Art. 8. [Twórca. Domniemanie autorstwa. Zatajenie autorstwa]
1. Prawo autorskie przysługuje twórcy, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
Natomiast rozporządzanie autorskimi prawami majątkowymi (czynność prawna) podlega ograniczeniom takim jak każdy inny składnik jej majątku. Tutaj decyzja należy do kuratora/opiekuna i w pewnych przypadkach może podlegać zatwierdzeniu przez sąd.
Ciekawe pytanie. Punkt dla Ciebie za dociekliwość 😃.