Jeżeli można mówić o „reklamowym abecadle” to niewątpliwie literką „Z” jest w nim „zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku”.

Bez znaczenia jest czy po drugiej stronie obiektywu staje model, aktor czy nawet zwykły Kowalski. ZAWSZE musisz sobie zadać dwa pytania:

•  jak później wizerunek ten będzie wykorzystywany
• czy mam zgodę tej osoby na wykorzystanie jej wizerunku

A w reklamie to rzecz szczególnie ważna.

O tym jak ważna przekonała się pewna uczelnia wyższa.

Sprawa zaczęła się od tego, że pracownik uczelni(nazwijmy tę osobę „Panią Haliną”) zgodził się pozować do zdjęć.

Sesja zdjęciowa nie była obowiązkowa, a Pani Halina mogła później zapoznać się z fotografiami.

Nasza bohaterka „nie zgłaszała zastrzeżeń ani do przebiegu sesji ani do wykonanych na niej zdjęciach„, ale też „nie podpisała umowy dotyczącej wykorzystania jej wizerunku przez uczelnię do kampanii promocyjnej.„

Następnie władze Wyższej Szkoły umieściły wizerunek Pani Haliny na bilbordach wywieszonych w miejscach ogólnie dostępnych i w informatorze uczelni.

Sąd podsumował tę sprawę w następujący sposób:

„Zebrany materiał dowodowy wskazuje, że powódka o ile wyraziła zgodę na udział w sesji zdjęciowej, o tyle jednak nigdy formalnie nie zgodziła się na opublikowanie swojego wizerunku w materiałach reklamowych pozwanej.Pozwana publikując bez zgody samej zainteresowanej wizerunek powódki naruszyła jej dobra osobiste.
W ten sposób również naruszyła podstawowe obowiązki pracodawcy”.

Czyli klęska pracodawcy na całej linii.

A wystarczyło przygotować proste..

Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku

Prawo autorskie bywa bezkompromisowe.

Niezachowanie formy pisemnej skutkuje nieważnością umowy o przeniesienie praw.

Naruszenie praw autorskich ma dotkliwe konsekwencje finansowe. 

Ale interesujący Cię art. 81 prawa autorskiego jest tutaj łatwo zauważalnym wyjątkiem.

Bo wymagania są praktycznie żadne.

Otóż zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zachowania szczególnej formy. Nie trzeba korzystać tutaj z „formułek”, umieszczać ściśle określonych elementów czy dopełniać jakichkolwiek innych formalności.

Wystarczy więc, że zgoda została wyrażona w sposób nie budzący wątpliwości.

W idealnym świecie będzie to zgoda pisemna. W innych przypadkach pewnie wystarczy e-mail lub sms 😁.

Jakich błędów się wystrzegać w sprawach wizerunku w reklamie

Skoro uzyskanie zezwolenia to przysłowiowa „kaszka z mleczkiem”….

To dlaczego więc wspomniana uczelnia podłożyła głowę pod sądowy topór?

Otóż poczyniono pewne „założenia”.

Najpierw była sesja zdjęciowa.

Skoro pracownik daje się fotografować na potrzeby przyszłej kampanii to znaczy się, że wyraża „jakąś” zgodę, prawda?

Potem była kampania.

Skoro pracownik nie awanturuje się to daje „ciche przyzwolenie” na wykorzystanie jego wizerunku w reklamie, prawda?

Nie i nie. 

Zgoda na udział w sesji zdjęciowej nie oznacza automatycznej zgody na wykorzystanie fotografii w reklamie.
A skuteczne zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku udzielane jest tylko w sposób świadomy i nie budzący wątpliwości. Więc uczelnię raczej powinno było interesować co Pani Halina robiła niż to czego nie robiła.

Wzór zezwolenia

Skoro już wiemy jakie wpadki „zaliczyła” nasza uczelnia to porozmawiajmy o tym, co można było zrobić inaczej.

Albo lepiej.

Podstawa prawna
Zgodę warto „otworzyć” podstawą prawną czyli wskazać w jej treści, że udzielana jest w trybie  art. 81 ust. 1 ustawy z 4 kwietnia 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Usuwa to wszelkie wątpliwości z jakim dokumentem mamy do czynienia.

Rodzaj zgody
Zgodę możesz określić jako „odpłatną” lub „nieodpłatną”. Nie przy tym jest konieczne, aby „właściciel” wizerunku otrzymał jakiekolwiek pieniądze za pozowanie .

Zgoda może też być ograniczona czasowo lub terytorialnie (np: wykorzystywanie wizerunku w reklamie prasowej przez 6 miesięcy na terenie Polski), albo też bez jakichkolwiek ograniczeń (np: także po ustaniu stosunku pracy).

Zakres zgody
Wreszcie warto określić w jakim kontekście wizerunek będzie wykorzystywany. Bohaterka analizowanego orzeczenia mogła nie mieć obiekcji żeby swoim wizerunkiem reklamować Uczelnię Wyższą.  Są jednak produkty, z którymi wiele osób nie chciałoby być kojarzonymi.

Potrzebujesz sprawdzonego wzoru umowy?

Zobacz także:

• Wizerunek w kontrowersyjnej reklamie – Chcesz uniknąć kłopotów? Zgoda na wykorzystanie wizerunku powinna również uwzględniać kontekst w jakim ów wizerunek będzie wykorzystany.
• Wizerunek pacjenta w marketingu medycznym – Testimoniale/case studies to broń atomowa w arsenale marketingu medycznego.Jednak aby legalnie wykorzystać z wizerunek pacjenta trzeba dochować formalności.

Podziękowania dla:

• Photo by rawpixel on Unsplash