Prawo autorskie wyposaża Ciebie jako autora w dosłownie cały arsenał różnych roszczeń, z których możesz skorzystać, gdy dojdzie do naruszenia Twoich praw.
Kiedy mamy do czynienia z naruszeniem praw autorskich?
Myślę, że każdy twórca czuje i wie kiedy jego dzieło zastało zawłaszczone.
Prawnik może to tylko ubrać w kilka zgrabnych słów:
naruszenie autorskich praw majątkowych ma miejsce, gdy narusza się monopol eksploatacyjny na konkretny utwór.
Innymi słowy: jeżeli nie udzielałeś nikomu zgody na wykorzystanie swojego dorobku, a ktoś i tak skorzysta to bez wątpienia jest to naruszenie.
Od czego zależy ochrona utworu
Prawo nie dzieli utworów na „lepsze” i „gorsze”. Zresztą kto miałby to oceniać 😄.
Dlatego bez znaczenia poziom artystyczny/warsztatowy utworu. Niezbyt udane logo korzysta z takiej samej ochrony jak czołówka najbardziej znanych logotypów na świecie.
Bez znaczenia jest również motywacja i nastawienie sprawcy. Jeżeli Twój utwór wykorzystywany jest bez Twojego pozwolenia to nie ma znaczenia wina umyślna, wina nieumyślna czy nawet brak winy sprawcy, bo naruszenie będzie miało zawsze charakter bezprawny.
Co musi wykazać agencja kreatywna
Jako powód w sprawie sądowej musisz wykazać, że przysługują ci autorskie prawa majątkowe do utworu, oraz że zostały one naruszone przez pozwanego.
Agencji kreatywnej prawa autorskie majątkowe najczęściej przypadną w drodze umowy (można je nabyć na podstawie stosunku pracy lub zlecenia). Jak widzisz nie tyle chodzi o to kto jest autorem , ale kto nabył prawa do utworu. Oczywiście zdarzyć się może, ze autor nadal posiada autorskie prawa majątkowe, ale tak być nie musi. Autorem może być Twój podwykonawca, a prawa autorskie majątkowe następnie przeszły na Twoją agencję kreatywną na podstawie łączącej Was umowy.
Jeżeli chodzi o dowody naruszenia to można je zebrać w specjalnym postępowaniu zabezpieczającym. Oczywiście dowody możesz posiadać aż w nadmiarze, ale jeżeli ich nie masz to warto najpierw skorzystać z tzw. roszczenia informacyjnego [tutaj opisałem całą procedurę] niż składać pozew „w ciemno”.
Roszczenia z art. 79 prawa autorskiego
Przechodząc do konkretnych działań jakie możesz podjąć przeciwko sprawy naruszenia:
#1 roszczenie o zaniechanie naruszania
Zgłaszając takie roszczenie powinieneś dokładnie określić czego sąd ma zakaz sprawcy. Przykładowo sprawcy można zakaz rozpowszechniania wykonanego przez Ciebie spotu reklamowego.
Jest jednak jeden „haczyk”: stan naruszenia musi trwać nieprzerwanie aż do zakończenia sprawy sądowej, albo też musi być realna szansa, że np: sprawca ponownie bezprawnie wyemituje Twój spot
#2 roszczenie o usunięcie skutków naruszenia
Istotną tego roszczenia jest przywrócenie normalności 😁. A dokładniej stanu, który zapewne wspominasz najlepiej czyli zanim ktoś „raczył” naruszyć Twoje autorskie prawa majątkowe.
Jeżeli więc do księgarni bezprawnie trafiła książka z okładką Twojego projektu sąd mógłby orzec o wycofaniu nakładu oraz o jego zniszczeniu.
#3 roszczenie o naprawienie szkody
Przy roszczeniu o naprawienie szkody do wyboru masz dwie drogi: „klasyczne” roszczenie odszkodowawcze, albo zapłata kwoty w wysokości stanowiącej wielokrotność wynagrodzenia.
Przy „klasyku” czyli ogólnych zasadach odpowiedzialności odszkodowawczej wynikających z kodeksu cywilnego zobowiązany będziesz do wykazania szkody, jej wysokości, winy strony przeciwnej oraz związku przyczynowego pomiędzy Twoją szkodą, a naruszeniem. Często wykazanie takiej szkody będzie, delikatnie rzecz ujmując, znacznie utrudnione.
Dlatego właśnie dość atrakcyjne może wydawać się alternatywne rozwiązanie czyli domaganie się zasądzenia „sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu”. Przy tym roszczeniu nie masz obowiązku wykazywania wysokości swojej straty.
Wynagrodzenie „stosowne” to nie wynagrodzenie jakie wypada zapłacić, ale takie wynagrodzenie jakie Twoja agencja kreatywna dostałaby od sprawy naruszenia, gdyby ów raczył zawrzeć z Tobą umowę o korzystanie z utworu.
Przy ustalaniu „stosownego wynagrodzenia” konieczna będzie opinia biegłego sądowego, który wypowie się o stawkach rynkowych jakie obowiązują np: przy projektowaniu logotypu czy okładki książki. Są to oczywiście stawki uśrednione, ale pamiętaj że na Twoją korzyść działa „bufor” w postaci przyznania Ci dwukrotności stawki. Zatem nawet jeśli biegły nieco zaniży Twoje wynagrodzenie to jeżeli pomnożysz je razy dwa to jest szansa, ze ciągle będzie ono dla Ciebie satysfakcjonujące.
#4 roszczenie o wydanie bezprawnie uzyskanych korzyści
To formułowanie tego roszczenie ma sens, gdy sprawca poczynił sobie z Twojego utworu źródło dochodu. W takim przypadku możesz domagać się, aby wszystko to co zarobił sprawca przypadło Tobie jako prawowitemu właścicielowi utworu. W praktyce to roszczenie będzie miało zastosowanie tylko do bardzo konkretnych przypadków i nie jest ono często spotykane.
Potrzebujesz sprawdzonego wzoru umowy?
Brak czasu na czytanie?
Zobacz także:
- Naruszenie autorskich praw majątkowych – jakie roszczenia przeciwko sprawcy naruszenia przyznaje Ci prawo autorskie.
- Termin przedawnienia roszczeń z prawa autorskiego – jak przedawniają się roszczenia majątkowe i niemajątkowe w ustawie prawo autorskie.
Podziękowania dla:
- Photo by Craig Sybert on Unsplash
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }