[Uwaga: post częściowo nieaktualny, zobacz tutaj nowe zasady przedawniania się roszczeń]

Określenie „przedawnienie roszczeń” zapewnie kojarzy Ci się negatywnie.

I słusznie.

O tym, że coś się przedawniło zapewne dowiesz się po fakcie i w najmniej dogodnym momencie.

Zarówno jogurt, którego data ważności upłynęła  jak i faktura, która zbyt długo czekała na zapłatę, mogą Ci zaszkodzić.

A tak być nie musi.

Jak dochodzi do przedawnienia roszczenia?

Scenariusz jakich wiele:

Wykonujesz dla klienta zlecenie.

Klient zadowolony, podpisuje protokoły i nie szczędzi pochwał.

Problem tylko, że dwa tygodnie od przekazania wszystkich materiałów Twoja faktura nada „wisi” w systemie.

Na początku jesteś spokojny, ot tam taki mały poślizg. Zdarza się.

Pewnie lada moment przyjdzie wpłata, a klient podeśle maila, że przeprasza, ale na śmierć zapomniał.

Samo życie.

Niestety im dalej w las tym więcej drzew.

Po miesiącu upominasz się o zapłatę, a klient dość oschle deklaruje, że do 10-ego będzie.

Trzy miesiące po terminie płatności, ale będzie.

Tygodnie mijają, kontakt z niesfornym klientem co raz rzadszy.

A niezapłaconą fakturę przykryły inne, bieżące problemy, którymi każdy przedsiębiorca jest zawsze hojnie obdarzany 😫.

Zarzut przedawnienia roszczeń

Koniec końców zebrałeś się w sobie, poczytałeś trochę na Internecie i złożyłeś swój pierwszy pozew w życiu. O zapłatę.

Tylko, że z tym zbieraniem się ciutkę przesadziłeś, bo 2 lata od wystawienia faktury minęły dokładnie miesiąc przed wysłaniem pozwu.

Klient wniósł odpowiedź na pozew, trochę „popsioczył” w niej na jakość Twoich usług (tak dla zasady) i na koniec napisał, że podnosi zarzut przedawnienia. I wnosi o oddalenie pozwu w całości.

Finał sprawy jest taki, że z sądu odchodzisz z kwitkiem, a nieuczciwy „chlebodawca” triumfuje.

Jak widzisz „przedawnienie” to nie tylko sam upływ czasu. Nadal możesz domagać się zapłaty za „przedawnioną” fakturę, pisać surowe wezwania do zapłaty i złożyć pozew w sądzie.

Ba, jeżeli przeciwnik będzie pasywny to możesz nawet wygrać i wyegzekować zapłatę przez komornika.

Przedawnienie jest zarzutem podnoszonym w toku procesu sądowego.

Tylko w tym konkretnym kontekście ma ono sens i swój prawny skutek.

Twój były klient, a obecnie przeciwnik procesowy musi dosłownie powiedzieć lub napisać:

„odmawiam zapłaty, bo roszczenie się przedawniło”

albo

„wnoszę o oddalenie powództwa z uwagi na przedawnienie kwoty dochodzonej pozwem”

Właściwie to „formułka” jest dowolna byle jasno zakomunikowano, że płacić się nie zamierza i to z przyczyn czysto formalnych.

W takim przypadku sąd oddali pozew.

Ile wynosi termin przedawnienia roszczeń

W kodeksie cywilnym znalazła się nastepująca ogólna zasada:

Art.  118.  [Terminy przedawnienia]

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

Typowymi umowami dla agencji marketingowych będą umowy o dzieło (np: wykonanie logotypu) oraz umowy o świadczenie usług (np: pozycjonowania).

Jako właściciel agencji marketingowej prowadzisz działalność gospodarczą, a zatem jeżeli wystawiasz fakturę to Twoje roszczenia powinny przedawniać się po 3 latach jako „związane z prowadzeniem działalności gospodarczej”.

Tak jednak nie jest!

Zauważ, że w cytowanym art. 118 kc napisane jest „jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej” czyli od generalnej zasady 3 lat przedawnienia są wyjątki.

Te wyjątki to właśnie umowa o dzieło (przedawnienie po 2 latach):

Art.  646.  [Przedawnienie roszczeń]

Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

oraz umowa zlecenia/świadczenia usług (przedawnienie po 2 latach):

Art. 75[1]. [Przedawnienie roszczeń]
Z upływem lat dwóch przedawniają się:

1) roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju; to samo dotyczy roszczeń z tytułu zaliczek udzielonych tym osobom;

Bardzo ważną dla Ciebie będzie zasada, że nie można przedłużyć ani skrócić terminów przedawnienia.

Żadnego skutku nie odniesie więc zapis w umowie, że przedawnienie wynosić będzie 5 lat.

Natomiast można w umowie uzgodnić od kiedy biegnie termin przedawnienia. Zauważ, że w przypadku umowy o dzieło termin przedawnienia będzie liczny np: od dnia przekazania materiałów dotyczących identyfikacji wizualnej firmy.

Tą zasadę można zmienić:

• wpisz w umowie dokładny termin zapłaty Twojego wynagrodzenia – jeżeli umowa określa kiedy ma nastąpić zasada to przedawnienie rozpoczyna się dopiero od upływu tego terminu określonego w umowie.
• wpisz w fakturze termin płatności – jeżeli nie masz umowy, albo nie określa ona precyzyjnie terminu zapłaty to może (a nawet musi) określać go faktura VAT.

Co powoduje przerwanie biegu przedawnienia

Jeżeli założyć sprawę w sądzie o zapłatę zaległej faktury to możesz już odetchnąć z ulgą – w toku procesu nie może ona się już przedawnić.

Drugim sposobem jest uznanie roszczenia przez klienta.

Jeżeli klient deklaruje spłatę to domagaj się od niego jasnego zakomunikowania (najlepiej na piśmie), co zamierza spłacić.

Przykładowo:

„Deklaruję, że do dnia 10 lipca 2018 r. zapłacę w całości kwotę 5.000 zł określoną w fakturze VAT 12/03/17 jako bezsporną”

Pamiętaj jednak, że upływ czasu może znacznie utrudnić Ci dochodzenie roszczenia [tutaj pisałem o niepamięci absolutnej prezesa i creative directorze który wyemigrował do Korei] więc warto zawczasu przystąpić do windykacji 😉.

Potrzebujesz sprawdzonego wzoru umowy?

Brak czasu na czytanie?

Zobacz także:

• Roszczenia klienta do Agencji Reklamowej – kiedy nie mogą powstać, kiedy się przedawniają i dlaczego mogą się nigdy nie przedawnić.
• Nowe terminy przedawnienia roszczeń Agencji Reklamowej – jak nowe zasady przedawniania się roszczeń wpłyną na branżę kreatywną w 2018 roku.

Podziękowania dla:

• Photo by Jeff Sheldon on Unsplash